Die Muttersprache spiele eine wichtige Rolle für den Integrationsprozess in allen Aspekten des öffentlichen Lebens, besonders aber in der Bildung, heißt es in dem Beschluss. Die Förderung der sprachlichen Vielfalt und kulturellen Identität bedeuten einen bewussten Umgang mit der Muttersprache sowie das Erlernen und die Förderung der Mehrsprachigkeit. Das Erlernen und das Anwenden der Muttersprache gehören zu den kulturellen Menschenrechten, wie im Artikel 5 der Allgemeinen Erklärung zur kulturellen Vielfalt beschrieben wird.
Der Generaldirektor der UNESCO Koichiro Matsuura sagte am 21.02.1999 anlässlich des Tages der Muttersprache in Paris: „Die Sprache macht die Identität einer Person aus. Wenn sie stirbt, verschwindet eine Sichtweise, die Welt zu betrachten.“ Die Verbindung zwischen mehrsprachiger Erziehung und Bildung für alle bilden ferner eine tragende Säule jeder nachhaltigen Entwicklungsstrategie, so Matsuura.
In einer Erklärung zum Internationalen Tag der Muttersprache am 21. Februar 2009 betonte die Kinderkommission des Deutschen Bundestages, dass der Erwerb der deutschen Sprache bei Kindern mit Migrationshintergrund am besten gelingt, wenn auch die Muttersprache gefördert wird. Auch erhöhe eine wertschätzende Haltung gegenüber sprachlicher und kultureller Vielfalt innerhalb einer Gesellschaft, die Motivation die Landessprache deutsch zu erlernen. Die Vorsitzende der Kinderkommission stellte dazu fest, dass die sprachliche Vielfalt Reichtum für eine Gesellschaft bedeute. „Wir müssen die Kommunikationsfähigkeit aller Kinder daher systematisch fördern“, so die Vorsitzende. Defizite in der sprachlichen Entwicklung gebe es zudem nicht nur bei Kindern mit Migrationshintergrund, sondern auch bei Kindern aus sogenannten bildungsfernen Familien. Daher müsse von frühester Kindheit an die Sprachkompetenz benachteiligter Kinder gefördert werden.
Die Heinrich Böll Stiftung stellt hierzu zudem fest: „muttersprachlicher Unterricht in Deutschland ist eher die Ausnahme“. Die auch wissenschaftlich mehrfach begründete Einsicht, dass das Erlernen der deutschen Sprache Kindern mit Migrationshintergrund leichter fällt, wenn sie auch in der Muttersprache gefördert werden, werde von der Bildungspolitik nicht berücksichtigt. „Und obwohl vielfach belegt ist, dass die lebensweltliche Zweisprachigkeit eine besondere Kompetenz von und Chance für Migrantenkinder ist, die gefördert werden müsste, wird immer noch allein die Förderung der deutschen Sprache und anderer als „wertvoll“ anerkannter Fremdsprachen als vorrangig erachtet. Dabei wird jedoch vernachlässigt, dass gute deutsche Sprachkenntnisse zwar eine notwendige und förderliche, aber keine hinreichende Bedingung für die Eröffnung gleicher Bildungschancen für Migrantenkinder sind, wie die Migrations- und Bildungsforschung bereits seit vielen Jahren erforscht und nachgewiesen hat.
Interkulturelle Erziehungs- und Bildungskonzepte, die die Ressource Mehrsprachigkeit als Potential erkennen und sprachliche und kulturelle Vielfalt als Werte fördern, sollten im Einwanderungsland Deutschland nicht weiter auf ihre Umsetzung warten. Es ist an der Zeit, dass die Bildungspolitik die hierfür dringend notwendigen Weichen stellt und die erforderlichen und Ressourcen freigibt.
Die Erklärung als PDF.[:tr]Uluslararası Anadili Günü dilsel ve kültürel çeşitliliğin ve çokdilliliğin desteklenmesi için UNESCO tarafından Kasım 1999’da kabul edilen bir anma günüdür ve 2000 yılından bu yana her yıl 21 Şubat’ta kutlanmaktadır.
UNESCO tarafından yapılan açıklamada anadili, kamusal yaşamın her alanındaki bütünleşme sürecinde özellikle de eğitimde önemli bir rol oynamaktadır. Dilsel çeşitliliğin ve kültürel kimliğin teşvik edilmesi; anadilinin bilinçli kullanımı, çokdilliliğin öğrenilmesi ve desteklenmesi anlamına gelmektedir. Kültürel Çeşitlilik Genel Bildirgesi’nin 5. maddesinde belirtildiği gibi anadilini öğrenmek ve kullanmak insanların kültürel haklarının bir parçasıdır.
Paris’te 21 Şubat 1999 tarihinde UNESCO Genel Müdürü Koichiro Matsuura
Anadili Günü nedeni ile şu ifadeleri kullandı: “Dil, bir kişinin kimliğidir. Anadili öldüğünde kişinin dünyaya karşı bakış açısı kazanmasının bir yolu da kaybolur.“
Alman Federal Meclisi Çocuk Komisyonu 21 Şubat 2009 tarihinde Uluslararası Anadili Günü’ne ilişkin bir açıklamasında, göçmenlik geçmişi olan çocukların Almancayı en iyi şekilde öğrenebilmeleri için anadillerinin de desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Komisyon aynı zamanda bir toplumdaki dilsel ve kültürel çeşitliliğe karşı takdir edici tutum sergilemenin ulusal dili (Almancayı) öğrenme motivasyonunu da artıracağını belirtti.
Çocuk Komisyonu Başkanı dilsel çeşitliliğin bir toplum için zenginlik anlamına geldiğini vurgulayarak, sistematik olarak tüm çocukların iletişim becerilerinin geliştirmesi gerektiğini ifade etti. Dil gelişiminde sadece göç geçmişi olan çocuklar arasında değil, aynı zamanda eğitim düzeyi düşük ailelerden gelen çocuklar arasında da eksiklikler bulunmaktadır. Bu nedenle tüm dezavantajlı çocukların dil becerileri erken yaştan itibaren desteklenmelidir.
Heinrich Böll Vakfı da bir açıklamasında şu ifadelere yer vermektedir: „Almanya’da anadili öğretimi oldukça istisnai bir durumdur. Göçmen kökenli çocukların anadillerinin desteklenmesi durumunda Almanca öğrenmelerinin daha kolay olduğuna dair bilimsel temellendirme eğitim politikası tarafından dikkate alınmamaktadır.
Göçmen çocuklar için iki dilliliğin, teşvik edilmesi gereken özel bir yetkinlik ve fırsat olduğunun geniş çapta kanıtlanmasına rağmen, hala sadece Alman dilinin ve ’’değerli’’ olarak tanınan diğer yabancı dillerin öğretimi bir öncelik görmektedir. Göçmenlik ve eğitim araştırmalarının yıllarca üzerinde durduğu gibi, göçmenlerin başarılı olmaları için iyi derecede Almanca dil becerisi gereklidir, ancak bu eşit eğitim fırsatları yaratmak için yeterli bir koşul değildir.“
Çokdilliliğin yetkinliğini, dilsel ve kültürel çeşitliliğin değerini tanıyan ve teşvik eden kültürlerarası yetiştirme ve eğitim kavramları artık Almanya gibi bir göç ülkesinde uygulanmayı beklememelidir. Eğitim politikası bunun için acilen gerekli olan rotayı belirlemeli ve kaynak sağlamalıdır.
